Trong lĩnh vực âm thanh một thiết bị tưởng chừng như đơn giản, nhưng lại đóng vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng đến chất lượng truyền của tín hiệu âm thanh. Đó là dây tín hiệu và đầu nối thiết bị âm thanh. Hãy cùng Hoàng Long Audio tìm hiểu về tầm ảnh hưởng của dây tín hiệu âm thanh, cấu tạo, cũng như phân loại các loại dây nối, để có thể sử dụng các loại dây nối vào mục đích phù hợp.
Dây tín hiệu và dây loa thường gồm 3 thành phần: sợi dẫn, điện môi (chất cách điện) và jack nối (đầu cắm).
Sợi dẫn có tác dụng truyền tín hiệu và quyết định đến chất lượng của tín hiệu. Một số nhà thiết kế cho rằng cấu trúc dây dẫn là yếu tố quan trọng nhất trong thiết kế dây, thậm chí còn quan trọng hơn cả chất liệu của lõi.
Một ví dụ chứng tỏ cấu trúc vật lý của dây dẫn có ảnh hưởng đến hoạt động của nó là: quấn hai hay nhiều sợi dẫn với nhau, điện dung và trở kháng của dây dẫn sẽ giảm xuống khá nhiều. Còn nếu để chúng đi song song sát vào nhau, chất âm nghe sẽ khác.
Sợi dẫn thường làm từ đồng hoặc bạc. Trong đó đồng sẽ đỡ bị oxi hoá, đảm bảo cho lõi dây giữ được khả năng truyền dẫn ổn định. Dây làm từ bạc thường đắt hơn dây đồng, nhưng bạc cũng có ưu điểm của mình. Mặc dù tính dẫn điện của bạc chỉ cao hơn đồng chút xíu, nhưng bạc ít bị oxi hóa hơn đồng. chất liệu của lõi được chế tạo từ đồng, đồng thông thường được sử dụng với độ nguyên chất cao vẫn được dùng làm chất dẫn, loại đồng này được chế tạo từ phương pháp điện phân, và là đồng của cấp độ thông thường.
Trong cấu trúc dây dẫn tín hiệu, hiện tượng “hiệu ứng nhiễu mặt ngoài” – tức là sự tương tác giữa các sợi dẫn, là một trong những nguyên nhân chính gây giảm chất lượng âm thanh của dây dẫn. Tín hiệu tần số càng cao thì càng chạy nhiều trên bề mặt sợi dẫn và càng ít khi đi qua trung tâm của sợi dẫn. Hiệu ứng mặt ngoài làm thay đổi tính chất của dây dẫn ở các tần số khác nhau. Hiệu ứng này có thể làm cho âm thanh mất tính chi tiết và chiều sâu.
2. Điện môi trong dây dẫn tín hiệu
Điện môi là chất cách điện bao bọc quanh sợi dẫn. Chất điện môi có hấp thụ năng lượng, người ta gọi đây là hiện tượng hấp thụ của điện môi. Trong dây dẫn, hiện tượng hấp thụ năng lượng của chất điện môi có thể làm ảnh hưởng đến tín hiệu. Vì thế, chất điện môi có tác động lớn đến âm thanh của dây dẫn và mỗi chất điện môi lại có ảnh hưởng khác nhau. Dây dẫn bình dân thường dùng loại nhựa rẻ tiền làm chất điện môi. Còn dây tốt hơn thường dùng polyethylen. Tốt nhất là dây dùng polypropylene hoặc thậm chí là teflon.
3. Jack kết nối tín hiệu âm thanh
Là một phần của dây dẫn kết nối giữa dây tín hiệu với các thiết bị với nhau. Người dùng luôn muốn đầu cắm của dây tiếp xúc rộng và chặt với ổ cắm của thiết bị. Trong kỹ thuật hàn hiện đại, người ta không dùng chất hàn mà hàn trực tiếp sợi dẫn với đầu cắm bằng cách dùng một dòng điện lớn để làm nóng chảy điểm tiếp xúc giữa sợi dẫn và đầu cắm, khiến chúng liên kết lại với nhau, nâng cao khả năng truyền dẫn tín hiệu của dây.
Jack nối tín hiệu âm thanh được chia làm các loại sau:
Jack 6 ly Mono (TS):
Đầu jack có hai cực, một cực là thân vỏ (Sleeve) thường hàn vỏ bọc giáp và cực này tiếp xúc với mạch ground của thiết bị. Cực thứ hai là (Tip) nằm ở đầu nhọn ngoài cùng dùng hàn mạch dây truyền tín hiệu, thường dùng cho mạch truyền tín hiệu mono hay unbalance.
Jack 6 ly Stereo (TRS):
Đầu jack có 3 cực thân vỏ (Sleeve) hàn mạch ground, Ring là mạch dây tín hiệu có cực tính âm, Tip là mạch ngoài cùng hàn mạch tín hiệu cực tính dương, gọi tắt là TRS từ các chữ Tip, Ring, Sleeve thường dùng cho các mạch stereo, balance hoặc các dây tín hiệu insert.
Jack RCA (jack hoa sen):
Đây là dây tín hiệu không cân bằng (Unbalanced Interconnec): thường có 2 lõi và có đầu cắm RCA. Nó còn được gọi là dây tín hiệu single end.
Jack XLR3(jack canon):
Là jack thông dụng nhất trong các loại đầu nối tín hiệu. Nó được dùng trong hầu hết các thiết bị âm thanh chuyên nghiệp. Từ microphone, mixer , effect, amplifier đều phải sử dụng nó.
Jack 3,5mm:
Jack cắm 3.5mm là một đầu cắm âm thanh tiêu chuẩn được sử dụng phổ biến với đường kính 3.5mm. Thường được sử dụng trong nhiều thiết bị điện tử như điện thoại di động, tai nghe, loa,…Jack cắm 3.5mm cho phép truyền tải âm thanh từ một thiết bị đến thiết bị khác.
Jack speakon:
Phần này nói tới đầu nối các thiết bịloavàamplifier. Ở các hệ thống âm thanh cũ, thường nối các thiết bị này mà không cần đầu nối, nghĩa là đằng sau amplifier và loa có những cọc điện và chúng ta chỉ cần lấy dây loa nối chúng lại theo từng cặp có đánh dấu + – là xong hoặc dùng phone jack đực cái làm đầu nối.
Dây tín hiệu Quang ( Optical )
Là dây tín hiệu được truyền âm thanh dưới dạng số thông qua ánh sáng sợi thủy tinh.
Dây tín hiệu Coaxical ( Cáp đồng trục )
Là dạng truyền tín hiệu bằng 1 sợi cáp có 2 lõi các đầu phát hay đầu nhận tín hiệu âm thanh cũng cần hỗ trợ cổng này.
Dây tín hiệu HDMI
Đây là dạng truyền tín hiệu âm thanh kèm hình ảnh được sử dụng phổ biến và rộng rãi trên thị trường việc sử dụng truyền tín hiệu âm thanh bằng HDMI có thể sử dụng được cho hệ thống xem phim.
Hy vọng những chia sẻ trên của chúng tôi về các loại dây nối tín hiệu âm thanh sẽ giúp các bạn hiểu hơn về cấu tạo của từng loại, và sử dụng chúng phù hợp với mục đích của mình.